Humic là gì? Vai trò và công dụng của chất Humic trong nông nghiệp mới

Không có humic – đừng mơ vụ mùa bội thu! Đây không chỉ là một khẩu hiệu truyền miệng, mà còn là sự thật đã được chứng minh trong canh tác nông nghiệp hiện đại.  Video Youtube: “HUMIC – “Thần dược” cải tạo đất & nuôi cây khoẻ mạnh từ gốc!”

Chất humic là gì?

Chất humic là tập hợp các hợp chất hữu cơ ổn định trong đất, hình thành từ quá trình phân hủy tự nhiên xác thực vật và động vật qua thời gian dài. Đây là thành phần chính của mùn đất (humus) – lớp đất màu mỡ giúp cây trồng sinh trưởng tốt. Chất humic được phân chia thành ba phần chính dựa trên độ hòa tan trong môi trường: axit humic (tan trong dung dịch kiềm), axit fulvic (tan trong nước ở mọi giá trị pH) và humin (không tan trong nước).

Về mặt hóa học, chất humic là một hỗn hợp phức tạp gồm các polymer hữu cơ cấu trúc vòng thơm, mang nhiều nhóm chức như nhóm cacboxyl (-COOH) và hydroxyl (-OH). Chính những nhóm chức ion hóa này tạo nên tính chất đa dạng của chất humic, cho phép chúng chelate (liên kết càng hóa) với các ion kim loại và tương tác linh hoạt với các thành phần khác trong đất. Nhờ vậy, humic có khả năng giữ lại các dưỡng chất thiết yếu trong đất và cung cấp dần dần cho cây trồng, góp phần duy trì độ phì nhiêu lâu dài.

Vai trò của chất humic trong đất trồng

• Cải thiện cấu trúc và giữ nước cho đất: Chất humic có khả năng kết dính các hạt đất nhỏ thành những cụm lớn hơn, từ đó làm tăng độ tơi xốp và cải thiện cấu trúc đất. Đất nhiều humic trở nên tơi xốp, thoáng khí và giữ ẩm tốt hơn, giúp rễ cây dễ dàng đâm sâu và hấp thụ nước. Nhờ vậy, đất ít bị xói mòn và hạn chế hiện tượng nứt nẻ khô hạn trên bề mặt.
• Tăng khả năng trao đổi cation (CEC): Các nhóm chức ion hóa (ví dụ -COOH, -OH) của phân tử humic tạo ra nhiều điểm liên kết để giữ các cation dinh dưỡng (như K⁺, NH₄⁺, Ca²⁺…). Nhờ tăng CEC (Cation Exchange Capacity), đất giàu humic có thể tích lũy và trao đổi nhiều dưỡng chất hơn, cung cấp dinh dưỡng một cách ổn định và lâu dài cho cây trồng.
• Thúc đẩy hoạt động của vi sinh vật đất: Chất humic là nguồn cung cấp carbon ổn định và là môi trường thuận lợi cho vi sinh vật có lợi trong đất. Sự hiện diện của humic kích thích các enzym trong đất hoạt động mạnh hơn và vi sinh vật phát triển phong phú hơn. Hệ vi sinh vật đất khỏe mạnh sẽ đẩy nhanh quá trình phân hủy chất hữu cơ và giải phóng các chất dinh dưỡng, cải thiện độ màu mỡ của đất.
• Gia tăng sự sẵn có của dinh dưỡng cho cây: Humic có khả năng tạo phức chelate với các ion kim loại vi lượng (như Fe, Zn, Mn…), giữ chúng ở dạng cây trồng dễ hấp thụ. Nhờ đó, chất humic giúp rễ cây hấp thu hiệu quả hơn các vi lượng quan trọng này, đồng thời kích thích bộ rễ phát triển mạnh để tìm kiếm và hút nhiều dưỡng chất hơn.
  

Công dụng của humic trong nông nghiệp

• Thúc đẩy sinh trưởng và phát triển cây trồng: Nhờ tác động tích cực đến môi trường đất và rễ, chất humic kích thích cây trồng sinh trưởng nhanh và khỏe. Humic thúc đẩy sự phát triển của bộ rễ, làm rễ ăn sâu và lan rộng, đồng thời tăng số lượng rễ con (rễ tơ). Một bộ rễ mạnh giúp cây hấp thụ nước và dinh dưỡng tốt hơn, từ đó cây lớn nhanh, thân cành vững chắc.
• Tăng năng suất và chất lượng nông sản: Cây trồng được bổ sung humic thường cho năng suất cao hơn và chất lượng nông sản tốt hơn. Điều này có được nhờ humic giúp cây hấp thụ tối đa khoáng chất, vi lượng cần thiết và cải thiện khả năng quang hợp (do bộ lá xanh dày hơn). Kết quả là nông sản thu được có kích thước, hương vị và dinh dưỡng vượt trội, đồng thời mùa vụ cũng ổn định hơn.
• Giảm tác hại của phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật (BVTV): Chất humic trong đất có thể liên kết với các ion dinh dưỡng từ phân bón hóa học, giảm thiểu hiện tượng rửa trôi phân bón. Nhờ đó, lượng phân bón được giữ lại trong vùng rễ và cây có thêm thời gian hấp thụ, tăng hiệu suất sử dụng phân. Bên cạnh đó, humic còn hấp phụ và cô lập một số hóa chất độc hại từ thuốc BVTV, ngăn chúng lan rộng trong đất và giảm tác động xấu lên cây trồng.
• Hạn chế ô nhiễm nguồn nước và đất nông nghiệp: Việc bổ sung humic giúp hạn chế sự rửa trôi của nitrat và phosphat từ đất ra nguồn nước, nhờ humic giữ chặt các ion này trong đất. Điều này góp phần giảm ô nhiễm nguồn nước ngầm và sông suối do dư thừa phân bón. Đồng thời, humic cũng cố định các kim loại nặng và chất độc trong đất, giảm khả năng chúng hấp thụ vào cây hoặc ngấm xuống nước ngầm.
• Phục hồi đất thoái hóa, bạc màu: Trên những vùng đất đã bạc màu hoặc cát xấu, việc bổ sung chất humic tỏ ra rất hiệu quả trong việc cải thiện độ phì nhiêu. Humic giúp tăng khả năng giữ nước và dinh dưỡng trong đất cát, cải thiện kết cấu và đưa hệ vi sinh vật có lợi trở lại đất. Qua thời gian, đất thoái hóa sẽ dần được phục hồi độ tơi xốp, pH ổn định hơn và giàu dinh dưỡng trở lại.
  
  

Các sản phẩm humic phổ biến hiện nay

Trên thị trường, humic được cung cấp dưới nhiều dạng sản phẩm khác nhau để phù hợp với nhu cầu canh tác:

• Axit humic dạng bột hoặc dạng hạt – Chiết xuất từ nguồn tự nhiên như than bùn, đá trầm tích Leonardite hoặc phân hữu cơ đã ủ hoai. Sản phẩm này có thể hòa tan trong nước (thường cần môi trường kiềm nhẹ) để tưới vào gốc hoặc phun lên lá.
• Kali humate và Natri humate – Đây là các muối kali hoặc natri của axit humic, được chế tạo để dễ dàng hòa tan hoàn toàn trong nước. Dạng humic này tiện lợi để phối trộn vào phân bón hoặc pha nước tưới, giúp cây trồng hấp thụ nhanh các hoạt chất humic.
• Axit fulvic – Dạng humic phân tử nhỏ hơn, có màu nhạt hơn và tan được trong nước ở mọi pH. Axit fulvic thẩm thấu nhanh vào cây trồng, thích hợp sử dụng cho các loại cây mẫn cảm hoặc trong giai đoạn cây con cần dinh dưỡng nhanh.
• Phân hữu cơ sinh học giàu humic – Các loại phân hữu cơ ủ hoai như phân trùn quế, mùn ủ công nghiệp hoặc than sinh học (biochar) thường chứa hàm lượng humic tự nhiên cao. Chúng cung cấp humic kèm theo nhiều chất dinh dưỡng hữu cơ khác, giúp cải thiện đất và nuôi dưỡng cây trồng một cách tổng thể.
• HUMIC PROMAX (24kg) – Một chế phẩm humic cao cấp với công thức tiên tiến giúp cải tạo đất tơi xốp, ổn định pH; đồng thời kích thích cây ra nhiều rễ tơ, chồi mập khỏe và bộ lá xanh dày, sum suê.

• Sản phẩm humic thế hệ mới như HUMIC PROMAX là minh chứng cho hiệu quả vượt trội của humic trong canh tác, giúp nhà nông nâng cao năng suất và chất lượng cây trồng. HUMIC PROMAX thuộc dòng “phân bón thế hệ thứ 5”, được thiết kế với 3 nhóm tác dụng nổi bật: 

(1) Cải tạo và làm tơi đất, giúp rễ bung nhanh, rễ tơ ra nhiều, tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng; 

(2) Thúc đọt – phóng đọt nhanh, đọt mập khỏe, hạn chế hiện tượng suy cây sau thu hoạch;

(3) Dưỡng bộ lá dày, xanh bền, tăng cường quang hợp để cây sinh trưởng mạnh và cho trái ổn định.

Sản phẩm được nhà sản xuất khuyến nghị dùng cho nhiều loại cây trồng có giá trị kinh tế cao, đặc biệt là sầu riêng và các cây ăn trái lâu năm, giúp phục hồi bộ rễ, nuôi tán, nuôi trái và nâng cao sức chống chịu trước điều kiện bất lợi. Nhờ vậy, HUMIC PROMAX (24kg) là lựa chọn phù hợp cho bà con muốn vừa cải tạo đất, vừa chăm cây “ra rễ mạnh – lá xanh dày” để tối ưu năng suất và hiệu quả canh tác trên cùng đơn vị diện tích.

Lưu ý khi sử dụng humic hiệu quả

• Sử dụng đúng liều lượng và phương pháp: Cần bón hoặc phun humic theo đúng hướng dẫn kỹ thuật khuyến cáo cho từng loại cây trồng. Bón quá ít sẽ không đem lại hiệu quả rõ rệt, trong khi bón quá nhiều vừa lãng phí vừa có thể gây mất cân bằng hệ vi sinh vật đất.
• Bón humic vào giai đoạn thích hợp: Thời điểm sử dụng humic tốt nhất là vào giai đoạn cây con mới trồng hoặc giai đoạn cây sinh trưởng mạnh. Lúc này rễ cây đang phát triển tích cực, có thể hấp thu humic hiệu quả để cải thiện sức sinh trưởng cho cây.
• Điều chỉnh theo loại đất và cách bón: Với đất cát hoặc đất bạc màu, nên chia nhỏ lượng humic và bón nhiều lần hơn so với đất thịt hay đất sét, do đất cát giữ chất kém hơn. Tùy loại sản phẩm humic, có thể bón trực tiếp vào gốc hoặc pha loãng để phun lên lá; hãy tuân theo khuyến cáo của nhà sản xuất để đạt hiệu quả cao nhất.
• Kiểm tra pH đất và chất lượng sản phẩm: Nên chọn mua humic từ nguồn uy tín, có chứng nhận chất lượng và nguồn nguyên liệu sạch. Bên cạnh đó, thường xuyên kiểm tra độ pH của đất sau khi bón humic để đảm bảo pH không biến động quá lớn, tránh ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của cây trồng.

Tóm lại, chất humic chính là trợ thủ đắc lực giúp cải thiện độ phì nhiêu của đất và tăng cường sức khỏe cây trồng. Việc sử dụng humic một cách khoa học, kết hợp với các sản phẩm chất lượng như HUMIC PROMAX, sẽ giúp nhà nông tiến gần hơn đến giấc mơ về những vụ mùa bội thu bền vững.