So sánh sầu riêng Ri6 và Monthong – Đặc điểm của hai giống sầu riêng phổ biến

Sầu riêng Ri6 và sầu riêng Monthong đều là hai giống sầu riêng phổ biến và rất được ưa chuộng nhờ hương vị thơm ngon, thịt quả vàng và hạt lép. Mặc dù có nhiều điểm tương đồng, mỗi giống lại có những đặc điểm khác biệt về nguồn gốc, hình dáng, màu sắc cơm, hương vị, độ dẻo (độ khô ráo của thịt quả), thời gian thu hoạch, năng suất, khả năng trồng trọt, thị trường tiêu thụ và giá bán. Dưới đây là bài so sánh chi tiết sầu riêng Ri6 và sầu riêng Monthong theo các tiêu chí này, giúp bạn đọc hiểu rõ ưu nhược điểm của từng giống.

Nguồn gốc, xuất xứ

• Sầu riêng Ri6: Có nguồn gốc ban đầu từ Campuchia, được du nhập và trồng thử nghiệm thành công tại Việt Nam bởi ông Sáu Ri (tên thật Nguyễn Minh Châu) ở Long Hồ, Vĩnh Long vào thập niên 1990. Từ cây đầu dòng đó, giống Ri6 đã được nhân giống rộng rãi ra khắp các tỉnh miền Tây như Cái Mơn (Bến Tre), và hiện nay trở thành một giống sầu riêng nội địa phổ biến của Việt Nam. 
• Sầu riêng Monthong: Là giống sầu riêng nổi tiếng có xuất xứ từ Thái Lan (tên “Monthong” trong tiếng Thái nghĩa là “vàng quý”). Giống này du nhập vào Việt Nam từ những năm 1990 và còn được biết đến với tên sầu riêng Thái hoặc sầu riêng Dona. Hiện nay, Monthong được trồng chủ yếu ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long và Đông Nam Bộ – những nơi có khí hậu nhiệt đới thích hợp, và cũng được nhập khẩu trực tiếp từ Thái Lan về Việt Nam phục vụ nhu cầu tiêu dùng. 

Hình dạng và kích thước trái

• Sầu riêng Ri6: Hình dáng quả Ri6 hơi thuôn dài dạng bầu dục nhưng phần đáy quả hẹp hơn (trái có dạng như hình thoi). Quả thường to tròn, kích thước khá lớn với trọng lượng trung bình khoảng 3–5 kg/quả. Vỏ sầu riêng Ri6 màu xanh tươi, khá mỏng và mang các gai lớn, dày nhưng thưa (mật độ gai không quá dày đặc). Cuống quả Ri6 to và chắc chắn, giúp giữ quả nặng. Tổng thể nhìn trái Ri6 khá tròn đều, các múi nổi rõ và gai không quá nhọn dày đặc, giúp phân biệt với Monthong. 
• Sầu riêng Monthong: Quả Monthong có hình bầu dục thuôn dài như quả trứng, hơi vuông hoặc có thể hơi “dẹt” hơn so với Ri6. Phần đầu trái thường hơi nhọn. Gai sầu riêng Monthong to và thưa, khoảng cách giữa các gai cỡ 1,25 cm tạo thành bề mặt vỏ gai thưa đặc trưng. Cuống trái dài khoảng 5–8 cm, nhỏ hơn cuống Ri6. Vỏ quả Monthong màu xanh khi còn sống và có thể ngả vàng khi chín. Trọng lượng trung bình khoảng 2–4 kg/quả – thường nhỏ hơn một chút so với Ri6. Nhìn chung, Monthong có dáng thuôn dài và gai thưa, giúp người mua có thể phân biệt với trái Ri6 (dáng tròn mập và gai có phần dày hơn ở bề mặt).
  
  

Màu sắc cơm (thịt quả)

Hình ảnh so sánh múi sầu riêng Monthong (trái) và Ri6 (phải) cho thấy sự khác biệt về màu sắc thịt quả. Sầu riêng Ri6 nổi tiếng với cơm màu vàng rộm đậm rất đặc trưng và bắt mắt. Khi bổ quả Ri6, các múi sầu riêng ánh lên màu vàng óng ấn tượng, tạo cảm giác hấp dẫn.

Ngược lại, sầu riêng Monthong có phần cơm màu vàng nhạt hơn, không đậm đà bằng Ri6. Múi Monthong thường có màu vàng kem dịu, ít rực rỡ hơn về sắc độ. Tuy màu cơm nhạt hơn, nhưng múi Monthong thường rất to dày, căng mọng. Sự khác biệt về màu sắc này khá rõ khi đặt hai giống cạnh nhau: Ri6 vàng sậm, Monthong vàng nhạt. Màu cơm phần nào phản ánh độ đậm đà hương vị bên trong: cơm vàng sậm của Ri6 thường gắn liền với vị ngọt đậm hơn, còn vàng nhạt của Monthong báo hiệu vị ngọt thanh hơn.

Hương vị (mùi thơm và vị ngọt)

• Sầu riêng Ri6: Về hương thơm, Ri6 có mùi hương rất đậm đà và đặc trưng. Khi chín, mùi sầu riêng Ri6 tỏa mạnh, nồng nàn hơn so với nhiều giống khác. Điều này làm thỏa lòng những ai thích mùi sầu riêng “nặng”. Về vị, cơm Ri6 dày, hạt lép nên cho cảm giác ngọt đậm đà, kèm theo chút hậu vị đắng đắng nhẹ rất đặc trưng (nhiều người sành sầu riêng khá thích vị hơi nhẫn này ở cuối vị) và độ béo ngậy vừa phải. Tổng hòa hương vị của Ri6 khá mạnh mẽ: thơm nồng, ngọt sắc và béo vừa, để lại dư vị đậm đà sau khi thưởng thức. 
• Sầu riêng Monthong: Hương thơm của Monthong nhẹ hơn và tinh tế hơn so với Ri6 – không quá nồng gắt mà thơm dịu và quyến rũ vừa phải. Khi mở quả Monthong, mùi hương lan tỏa nhẹ nhàng, “dễ chịu” kể cả với người không ăn được sầu riêng quá nặng mùi. Về vị ngọt, Monthong có vị ngọt thanh và ít ngọt gắt bằng Ri6, đồng thời gần như không có vị đắng ở hậu vị. Nhờ đó, với những ai không thích chút vị đắng nhẹ của sầu riêng, Monthong là lựa chọn hoàn hảow. Độ béo của cơm Monthong ở mức vừa đủ, không quá ngậy; ăn nhiều không bị ngán. Nhìn chung, hương vị Monthong dễ ăn hơn cho số đông – ngọt nhẹ, béo nhẹ và thơm dịu – trong khi Ri6 thiên về hương vị đậm đà cho người “sành” hơn. 

Độ dẻo của cơm và độ béo (kết cấu thịt quả)

• Sầu riêng Ri6: “Độ dẻo” ở đây ám chỉ mức độ khô ráo, kết cấu thịt quả có dai dính hay không. Cơm sầu riêng Ri6 nổi tiếng là dày và khô ráo, không bị nhão nước. Khi bóc múi Ri6, thịt quả không quá dính vào tay hay vỏ, chứng tỏ cơm khô ráo và chắc. Thậm chí, múi Ri6 cầm tay không bị dính tay nhiều vì thịt quả đặc quánh vừa phải. Độ dẻo này khiến Ri6 ăn rất “đã”, cơm nhiều và mịn nhưng không chảy nhão. Về độ béo, vị Ri6 béo ngậy vừa phải, không quá nhiều dầu. Cắn thử miếng cơm Ri6 sẽ cảm nhận độ bùi béo nhẹ lan tỏa, hòa quyện với vị ngọt đậm. Nhờ cơm dày, ít nước nên Ri6 cũng ít xơ sợi, ăn mịn miệng. 
• Sầu riêng Monthong: Thịt cơm Monthong cũng rất dày, song kết cấu có phần mềm mịn và “ẩm” hơn một chút so với Ri6 (cơm Ri6 thì ráo hơn). Múi Monthong chín tới có độ mềm dẻo vừa, khi cầm có thể hơi dính tay nhẹ do cơm mềm và béo. Tuy nhiên, một ưu điểm của Monthong là cơm khá dày và có thể bảo quản lâu sau thu hoạch mà hương vị gần như giữ trọn vẹn – cho thấy thịt quả đủ độ rắn chắc, không bị nhũn nhanh. Về độ béo, Monthong béo bùi ở mức vừa phải, không ngậy nhiều. Khi ăn cơm Monthong, ta cảm giác vị béo nhẹ nhàng tan nơi đầu lưỡi chứ không đọng dầu. Nhìn chung, Monthong mang cảm giác mềm mượt và dễ ăn, còn Ri6 cho cảm giác dẻo chắc và đậm đà hơn. Tùy khẩu vị mỗi người: ai thích cơm sầu riêng thật khô ráo và đậm đà sẽ nghiêng về Ri6, còn thích cơm mềm thơm, vị thanh béo nhẹ thì chọn Monthong. 

Thời gian thu hoạch và mùa vụ

• Sầu riêng Ri6: Là giống chín sớm hơn, thời gian từ khi ra hoa đậu quả đến khi thu hoạch khoảng 105–115 ngày tùy điều kiện chăm sóc. Tức là sau khi thụ phấn kết trái, cần khoảng ~3,5–4 tháng để quả Ri6 chín cây. Nhờ thời gian sinh trưởng ngắn hơn, Ri6 thường được thu hoạch sớm hơn so với Monthong. Tại miền Nam Việt Nam, mùa thu hoạch chính của Ri6 rơi vào khoảng đầu mùa mưa (tháng 5–6). Đến kỳ, vỏ quả chuyển xanh hơi rám, gai nở nhẹ và tỏa mùi thơm là có thể cắt xuống. Việc Ri6 chín sớm giúp nhà vườn sớm có thu nhập, song cũng cần lưu ý thu hoạch đúng độ chín (không quá sớm hoặc quá muộn) để đảm bảo chất lượng cơm. 
• Sầu riêng Monthong: Thuộc nhóm chín muộn hơn, thời gian từ đậu quả đến thu hoạch khoảng 125–135 ngày – dài hơn Ri6 tầm 15–20 ngày (tức khoảng gần 1 tháng lâu hơn). Do đó, Monthong thường bước vào vụ thu hoạch muộn hơn. Tại các vùng trồng ở Việt Nam, mùa thu hoạch Monthong thường nối tiếp sau Ri6, khoảng tháng 7–8 (thậm chí kéo dài đến tháng 9 ở một số nơi). Thời gian nuôi trái dài hơn đồng nghĩa nông dân phải chăm sóc quả lâu hơn trước khi thu hoạch. Tuy nhiên, nếu áp dụng kỹ thuật xử lý ra hoa nghịch vụ, người trồng có thể rải vụ thu hoạch. Nhìn chung, so với Ri6 thì Monthong cho thu hoạch trễ hơn khoảng 1 tháng, phù hợp để bổ sung nguồn cung khi Ri6 đã hết vụ. 

Năng suất và sản lượng

• Sầu riêng Ri6: Giống Ri6 được đánh giá cao về năng suất ổn định và sớm cho trái. Cây ghép có thể bắt đầu cho bói từ năm thứ 4–5 sau trồng. Khi trưởng thành (khoảng 8–10 năm tuổi), mỗi cây Ri6 có thể cho trung bình 60–80 quả mỗi năm, tương đương khoảng 20–30 tấn/ha (trong điều kiện thâm canh tốt). Trên thực tế, sản lượng sầu riêng Ri6 ở Việt Nam rất lớn. Theo Bộ NN&PTNT, tổng sản lượng Ri6 trong nước giai đoạn 2020–2022 đạt khoảng 100.000–120.000 tấn/năm,chiếm tỷ trọng cao trong thị trường sầu riêng nội địa. Điều này cho thấy Ri6 là giống chủ lực, cho trái nhiều và đều qua các năm nếu chăm sóc đúng kỹ thuật. Năng suất cao kết hợp với giá bán tốt giúp Ri6 mang lại thu nhập đáng kể cho nhà vườn. 
• Sầu riêng Monthong: Về tiềm năng, Monthong cũng là giống cho năng suất cao, thậm chí mỗi cây có thể cho nhiều trái to. Tuy nhiên, do khó khăn hơn trong việc làm bông đậu trái nên năng suất thực tế phụ thuộc nhiều vào kinh nghiệm kỹ thuật của nhà vườn. Với vườn chuyên canh tốt, sản lượng Monthong không thua kém Ri6, có thể đạt ~20–25 tấn/ha (tương đương Ri6) hoặc hơn. Tại Việt Nam, Monthong chủ yếu đến từ nguồn nhập khẩu Thái Lan và một phần từ vườn trồng trong nước. Sản lượng Monthong nhập khẩu giai đoạn 2020–2022 vào khoảng 50.000–70.000 tấn/năm – thấp hơn khoảng một nửa so với Ri6 nội địa. Sự chênh lệch này một phần do diện tích trồng Monthong trong nước chưa lớn bằng Ri6, và việc nhập khẩu chịu hạn ngạch. Dù vậy, xu hướng trồng Monthong đang tăng nhờ giống này có cơm vàng dày, vị ngọt béo dễ ăn và thị trường ưa chuộng, đặc biệt trong xuất khẩu. Năng suất Monthong nếu được đầu tư đúng mức vẫn rất khả quan, và khi cộng với lượng nhập từ Thái, giống này góp phần ổn định nguồn cung sầu riêng cho thị trường. 

Khả năng trồng trọt và thích nghi

• Sầu riêng Ri6: Về mặt canh tác, Ri6 được đánh giá là dễ trồng và dễ chăm sóc hơn. Giống này thích nghi rộng với nhiều loại đất (đất phù sa, đất đỏ, đất thịt thoát nước tốt…) và chịu được khí hậu nóng ẩm Nam Bộ, Tây Nguyên. Cây Ri6 sinh trưởng khỏe và dễ ra hoa kết trái, tỷ lệ đậu trái cao ngay cả với người mới làm vườn. Nhiều nông dân nhận xét Ri6 “dễ tính”: chỉ cần đảm bảo tưới tiêu, phân bón hợp lý là cây phát triển tốt và cho trái đều đặn hàng năm. Thời gian cho trái cũng sớm hơn – khoảng năm 4–5 đã có thu hoạch bói. Đặc biệt, đối với người mới trồng, chọn giống Ri6 sẽ ít rủi ro hơn vì cây ít đòi hỏi kỹ thuật phức tạp trong việc xử lý ra hoa. Trong điều kiện thổ nhưỡng khí hậu không quá lý tưởng, Ri6 vẫn có thể cho năng suất khá. Nhìn chung, Ri6 phù hợp để trồng thương mại đại trà ở nhiều vùng, là “cây trồng tiền tỷ” mang lại thu nhập ổn định cho bà con nông dân. 
• Sầu riêng Monthong: Giống Monthong mặc dù sinh trưởng rất mạnh (cây lớn nhanh, tán rộng) và khả năng thích nghi cao với khí hậu nhiệt đới, nhưng đòi hỏi kỹ thuật canh tác cao hơn. Cây Monthong khó xử lý ra hoa và đậu trái hơn so với Ri6. Người trồng cần có kinh nghiệm về xiết nước, xử lý mầm hoa, thụ phấn bổ sung… để đạt tỷ lệ đậu trái tốt. Đây là thách thức với nông dân mới vào nghề. Thêm nữa, thời gian nuôi trái lâu hơn (như đã đề cập, chín muộn hơn ~1 tháng), nên cần quản lý dịch bệnh, dinh dưỡng kéo dài hơn – chỉ một sơ suất có thể ảnh hưởng năng suất. Tuy yêu cầu kỹ thuật cao, Monthong lại có giá trị kinh tế cao trên thị trường xuất khẩu. Giống này được nhiều nhà vườn lớn lựa chọn vì trái có vỏ dày, vận chuyển xa ít hư hỏng và được khách hàng nước ngoài ưa chuộng. Tại Việt Nam, Monthong phù hợp trồng ở các vùng nhiệt đới như Tây Nguyên, Đông Nam Bộ, ĐBSCL tương tự Ri6 (miền Bắc lạnh không trồng được sầu riêng). Tóm lại, Monthong thích hợp với nhà vườn có kinh nghiệm, hướng đến xuất khẩu, trong khi Ri6 phù hợp trồng đại trà và người trồng mới vì dễ chăm hơn. 

Thị trường tiêu thụ

• Sầu riêng Ri6: Trên thị trường nội địa, Ri6 đang giữ vị thế là giống sầu riêng được ưa chuộng hàng đầu. Người tiêu dùng Việt Nam rất chuộng hương vị đậm đà của Ri6, nên dù giá cao hơn các loại khác, nhu cầu vẫn luôn ở mức cao. Theo ghi nhận, tại các siêu thị và chợ truyền thống, sầu riêng Ri6 thường bán hết rất nhanh mỗi khi vào mùa, nhiều nơi “cháy hàng”. Sự ổn định về sức mua này cho thấy Ri6 đã chiếm được lòng tin của khách hàng về chất lượng. Không chỉ trong nước, Ri6 gần đây còn gây tiếng vang ở thị trường xuất khẩu (Trung Quốc, Úc…) nhờ hương vị đặc sắc. Tuy nhiên, do sản lượng có hạn và chủ yếu phục vụ thị trường nội địa, Ri6 vẫn là “vua sầu riêng” tại thị trường Việt Nam – mặt hàng cao cấp mà khách sẵn sàng trả giá cao để thưởng thức. 
• Sầu riêng Monthong: Về thị trường, Monthong chiếm lĩnh phân khúc phổ thông hơn. Với lợi thế giá rẻ hơn, Monthong trở thành lựa chọn kinh tế cho những người muốn ăn sầu riêng ngon nhưng ngân sách hạn chế. Sầu riêng Monthong (nhất là hàng nhập khẩu từ Thái) được phân phối nhiều qua các chợ, cửa hàng hoa quả với giá “mềm” hơn, nhờ đó tiếp cận được đa dạng khách hàng. Mặc khác, Monthong chính là giống sầu riêng xuất khẩu chủ lực của Thái Lan; danh tiếng của nó đã vươn tầm quốc tế từ lâu. Tại Việt Nam, Monthong cũng được các doanh nghiệp thu mua để xuất khẩu nhờ quả đẹp, đồng đều và bảo quản tốt. Do đó, Monthong có đầu ra rộng cả trong và ngoài nước. Tổng kết lại, Monthong giữ vai trò là sầu riêng “phổ thông” – dễ mua, giá vừa phải, thị trường tiêu thụ trải dài từ nội địa đến quốc tế. Còn Ri6 định vị là hàng chất lượng cao cho người sành ăn và thị trường cao cấp. 

Giá bán trên thị trường

• Sầu riêng Ri6: Xét về giá cả, sầu riêng Ri6 thường có giá bán cao hơn do độ “hot” trên thị trường. Thống kê năm 2023 cho thấy giá Ri6 dao động khoảng 150.000 – 180.000 đồng/kg tại Việt Nam. Mức giá này cao hơn giống Monthong trung bình khoảng 30.000 đồng/kg. Sở dĩ Ri6 đắt hơn vì nguồn cung có hạn (chủ yếu từ vườn trong nước) trong khi nhu cầu tiêu thụ rất mạnh. Thêm vào đó, chất lượng cơm Ri6 được đánh giá vượt trội, người ăn sẵn sàng trả giá cao để mua được Ri6 ngon. Trong những năm gần đây, khi sầu riêng trở thành mặt hàng “nóng”, Ri6 luôn nằm trong nhóm giá cao nhất thị trường. Tuy giá cao, nhưng nhờ sức mua ổn định, trồng Ri6 vẫn đảm bảo lợi nhuận tốt cho nhà vườn. 
• Sầu riêng Monthong: Giá sầu riêng Monthong tại thị trường Việt Nam thường thấp hơn Ri6. Năm 2023, giá Monthong nhập khẩu từ Thái Lan dao động khoảng 120.000 – 140.000 đồng/kg. Mức giá này “mềm” hơn đáng kể, do nguồn cung dồi dào từ Thái Lan với giá cạnh tranh. Cũng có thời điểm Monthong trong nước (do nông dân Việt Nam trồng từ giống Thái) bán với giá xấp xỉ Ri6 nếu cháy hàng, nhưng nhìn chung Monthong rẻ hơn khoảng 15–20% so với Ri6 trên thị trường. Lý do: Monthong hướng tới phân khúc bình dân, nguồn cung nhiều (cả nhập và nội địa), và chất lượng tuy ngon nhưng độ “độc đáo” không bằng Ri6 đối với khẩu vị người Việt. Tuy nhiên, khi xuất khẩu, Monthong lại có giá khá tốt do thị trường thế giới quen thuộc giống này. Với người tiêu dùng trong nước, Monthong là lựa chọn hợp túi tiền để thưởng thức sầu riêng thơm ngon mà không cần chi quá nhiều. 

Lưu ý: Giá trên chỉ mang tính thời điểm. Thực tế giá sầu riêng biến động theo mùa vụ, chất lượng và cung cầu. Ví dụ, vào chính vụ giá thường giảm, còn nghịch vụ có thể tăng cao. Đồng thời, Monthong loại 1 (trái đẹp, trọng lượng lớn) giá sẽ cao hơn loại thường; tương tự Ri6 tuyển chọn giá có thể trên 180k/kg. Người mua nên tham khảo giá tại địa phương vào lúc cần mua để có thông tin chính xác.