Đặc điểm sầu riêng Black Thorn – Giống sầu riêng cao cấp đầy tiềm năng - VIDAN

Sầu riêng Black Thorn là một giống sầu riêng cao cấp có nguồn gốc từ Malaysia. Gần đây, Black Thorn đang thu hút sự quan tâm của giới nông dân và người yêu sầu riêng nhờ hương vị độc đáo cùng giá trị kinh tế cao. Bài viết này sẽ giới thiệu chi tiết về nguồn gốc, đặc điểm hình thái (trái, gai, cơm), mùi vị, khả năng sinh trưởng, thời gian thu hoạch, năng suất, điều kiện canh tác phù hợp, ưu nhược điểm so với các giống khác (như Musang King) và tiềm năng kinh tế khi trồng sầu riêng Black Thorn thương mại.

Nguồn gốc giống sầu riêng Black Thorn

Black Thorn có nguồn gốc từ vùng Kampung Lima Kongsi (Penang, Malaysia). Giống này được lai tạo giữa sầu riêng Thái với giống bản địa; mã số giống D200 hiện được sử dụng rộng rãi. Tên gọi “gai đen” xuất phát từ đặc điểm gai quả có đầu đen đặc trưng. Ngoài tên Black Thorn, giống này còn được gọi là Duri Hitam, Ochee hoặc Hei TzeLớp vỏ dày vừa có những đường rãnh nông cùng gai lớn dạng kim tự tháp. Đáy quả thường giữ lại một đoạn vòi hoa khô trông như “gai đen” đặc trưng

Đặc điểm hình thái của sầu riêng Black Thorn

Cây và lá

Cây trưởng thành cao 5–6 m với tán rộng vừa phải. Lá thon dài, mặt trên xanh đậm, mặt dưới ánh vàng đồng; trên cùng cây có thể xuất hiện hai dạng lá khác nhau. Black Thorn sinh trưởng mạnh nhưng giai đoạn kiến thiết (1–3 năm đầu) cây phát triển chậm và cần chăm sóc kỹ để hình thành bộ rễ và khung tán vững chắc.

Quả

Quả có dạng tròn gần như quả bí ngô, đường kính 15–25 cm, trọng lượng trung bình 1,5–3 kg. Vỏ mỏng màu xanh xám; gai nhọn với đầu gai sẫm màu nên quả được gọi là “sầu riêng gai đen”. Đáy quả hơi lõm hình ngôi sao; cuống ngắn nhưng chắc chắn, giúp quả bám cành dù chín. Quả có thể tự đứng vững trên mặt phẳng.

Cơm và hạt

Cơm dày 1–1,5 cm, màu vàng cam tới đỏ cam; tỷ lệ cơm đạt 30–35 % trọng lượng quả. Hạt nhiều hạt lép (khoảng 40 %), giúp tăng phần ăn được. Kết cấu cơm mềm mịn, gần như không xơ; khi bổ quả thường thấy dải lõi vàng nhạt chạy giữa các múi – điểm đặc trưng của Black Thorn. Hương vị ngọt béo, hơi đắng nhẹ ở đầu lưỡi, hậu vị thoảng mùi rượu và vani. Độ Brix (độ ngọt) khoảng 25–30 °; nhờ tỷ lệ cơm vừa phải nên ăn nhiều ít bị ngấy

Điều kiện canh tác và khả năng sinh trưởng

Để trồng sầu riêng Black Thorn đạt hiệu quả, người nông dân cần lưu ý những yêu cầu sinh thái và đặc tính sinh trưởng của giống này:

Khí hậu: Black Thorn ưa khí hậu nhiệt đới với nhiệt độ 18–32 °C, độ ẩm 75–85 % và lượng mưa 1.500–2.000 mm/năm . Tại Việt Nam, giống này phù hợp với các tỉnh miền Nam và Tây Nguyên.
Đất đai: Cây thích đất tơi xốp, giàu hữu cơ, thoát nước tốt; pH 6–7. Độ mặn cao (>2 ‰) có thể làm cây vàng lá và chết dần, nên không trồng ở khu vực dễ nhiễm mặn. Độ cao 300 m trở lên giúp tránh ngập úng trong mùa mưa.
Mật độ trồng: Khuyến nghị trồng thưa: 7 m × 7 m (hoặc 8 m × 8 m) ở khu vực miền Tây; tối thiểu 8 m × 8 m, lý tưởng 10 m × 10 m ở miền Đông và Tây Nguyên. Khoảng cách rộng giúp cây nhận đủ ánh sáng, hạn chế sâu bệnh.
Chăm sóc: Cần tỉa tạo tán sớm vì cành Black Thorn có xu hướng vươn thẳng; chống đỡ cành khi cây mang nhiều quả để tránh gãy. Giống này nhạy cảm với nấm bệnh hại rễ, cần duy trì thoát nước tốt và phòng trừ sâu bệnh thường xuyên
Sâu bệnh: Theo kinh nghiệm trồng ở Malaysia, Black Thorn nhạy cảm với sâu bệnh hơn một số giống khác. Cây dễ bị nấm bệnh hại rễ và lá trong điều kiện ẩm thấp kéo dài, cũng như cần theo dõi phòng trừ bọ xít, sâu đục thân thường xuyên. Do đó, người trồng phải tuân thủ quy trình phòng trừ sâu bệnh chặt chẽ và đảm bảo vệ sinh vườn tốt để cây sinh trưởng khỏe mạnh.

Tổng thể, Black Thorn không phải giống “dễ tính” nhưng nếu canh tác đúng kỹ thuật, cây sẽ sinh trưởng tốt và đền đáp công chăm sóc bằng những trái sầu riêng thượng hạng.

Thời gian thu hoạch và năng suất

Thời gian ra hoa kết trái: Ở điều kiện Đông Nam Á, sầu riêng Black Thorn ra hoa và cho thu hoạch vào vụ chính mùa mưa. Tại Malaysia, giống này thường nở rộ và chín rải vào khoảng tháng 7 – 8 hàng năm. Thậm chí, đôi khi cây có thể cho một đợt trái nghịch mùa ngắn vào khoảng tháng 12 – 1 (tùy điều kiện thời tiết từng vùng). Tại Việt Nam, hiện giống này đang được trồng thử nghiệm rải rác nên chưa có số liệu mùa vụ rộng rãi, nhưng dự kiến thời điểm thu hoạch cũng vào mùa mưa (khoảng tháng 6-8) tương tự các giống sầu riêng khác trong nước. Thời gian từ khi đậu trái đến lúc thu hoạch của Black Thorn vào khoảng 110 ngày, muộn hơn giống Ri6 một chút nhưng sớm hơn giống Monthong (Dona).
Phương pháp thu hoạch: Cũng như các giống sầu riêng chất lượng cao, Black Thorn cho hương vị ngon nhất khi chín tự nhiên trên cây và rụng. Nhà vườn thường chờ quả chín già rụng xuống hoặc dùng lưới đỡ/đệm lót để quả rơi không bị dập. Một số nơi còn dùng sào dài để khều nhẹ quả chín sao cho cuống đứt, tránh quả rơi tự do gây tổn thương múi bên trong. Sau khi thu hái, cần kiểm tra nhanh chất lượng vỏ quả và vận chuyển nhẹ nhàng do vỏ Black Thorn khá mỏng (chỉ ~9-10mm), quả dễ nứt nếu va đập mạnh.
Năng suất: Năng suất của sầu riêng Black Thorn được đánh giá ở mức khá ổn định. Trung bình mỗi cây trưởng thành (đã cho trái ổn định) có thể cho khoảng 30 – 50kg trái mỗi năm, tương đương chừng 15–25 quả (tùy trọng lượng mỗi quả). Trong điều kiện chăm sóc tốt, cây trên 10 năm tuổi có thể đạt hoặc vượt mức trên. Ở giai đoạn đầu cho trái, năng suất còn hạn chế: thí nghiệm cho thấy cây ghép 3 năm tuổi (ghép trên gốc 3 năm) cho khoảng 15 quả trong năm đầu tiên, sang năm thứ 2 được hơn 20 quả. Tuy nhiên nếu cây sai >35 quả khi còn nhỏ, các quả sẽ nhỏ lại (<1,5 kg/quả) do dinh dưỡng không đủ. Do vậy, việc giữ năng suất vừa phải, không “tham quả” sẽ giúp cây cho trái to, chất lượng cao hơn. So với Musang King, năng suất Black Thorn tương đương hoặc thấp hơn đôi chút, nhưng nhìn chung nhờ giá bán cao nên hiệu quả kinh tế vẫn rất hấp dẫn (phân tích chi tiết bên dưới).

Độ ổn định năng suất: Một ưu điểm của Black Thorn là tỷ lệ đậu trái tốt nếu được thụ phấn bổ sung đầy đủ. Hoa lưỡng tính của giống này ra thành chùm 2-3 hoa, tỷ lệ đậu cao nên thường cho chùm 2-3 quả trên cành nếu không tỉa bớt. Cây trưởng thành đều đặn ra hoa kết trái mỗi năm, ít bị “mất mùa” hơn nếu được chăm sóc ổn định và điều tiết nước tưới hợp lý lúc phân hóa mầm hoa. Tất nhiên, biến động thời tiết cực đoan (mưa bão, hạn kéo dài) có thể ảnh hưởng đến năng suất năm đó, nhưng về cơ bản Black Thorn không khó ra hoa kết quả như một số giống khó tính khác.